Geen wetenschappelijk verband?
Hans van Kuijk - 25 november 2017
Vet eten is niet per definitie ongezond. Wetenschappers zijn het erover eens dat er absoluut geen oorzakelijk verband is tussen het eten van verzadigd vet en een verhoogd cholesterol of het krijgen van hart- en vaatziekten. De groep artsen die vindt dat ook verzadigde vetten goed voor ons zijn, wordt steeds groter. Maar hoe zit het nu met dat (verhoogd) cholesterol?
Geen reden voor ongerustheid
Bij relatief veel deelnemers aan het project GezondDorp, zien we een geringe stijging van totaal cholesterol en low-density-lipoproteïne (LDL). Toch is dat geen reden voor ongerustheid, want vrijwel altijd zien we daarbij het high-density-lipoproteïne (HDL) stijgen en triglyceriden dalen; dat is het gewenste effect.
Cholesterol is, voor een vrij simpel molecuultje, een zeer complex onderwerp geworden. LDL-cholesterol wordt vaak ‘slecht’ cholesterol genoemd, maar er zijn verschillende subklassen, zie de afbeelding hierboven. En het meeste LDL is natuurlijk en ongevaarlijk. Normaal en gezond LDL is in het groen aangeduid. Bij verhoogde triglyceriden wordt een deel van dat LDL echter omgezet in small dense LDL (sdLDL). En juist daarvan is bekend dat het verbonden is met een verhoogd risico op de ontwikkeling van hart- en vaatziekten. Dat is dus het ‘slechte’ cholesterol. Zolang de triglyceridenwaarde onder de 1.0 mol/l zit, is (vrijwel) al het LDL ‘gezond’ LDL: er zijn dan namelijk (vrijwel) geen sd-LDL’s aanwezig in het bloed.
Op YouTube vind je meerdere filmpjes van Ken Sikaris. Hij kan bovengenoemde, in het Engels, perfect en duidelijk uitleggen. Bekijk bijvoorbeeld deze toelichting: “Cholesterol, when to worry?”.
Hoe meten we het lipidenprofiel (vetspectrum)?
Elke 3 maanden worden deelnemers van het project GezondDorp opgeroepen voor het opmaken van een lipidenprofiel. Deze test is een verzameling van bepalingen van een aantal vetten in het bloed: totaal cholesterol, HDL-cholesterol en triglyceriden. LDL-cholesterol wordt daaruit berekend. Ook wordt de verhouding van totaal cholesterol en HDL-cholesterol berekend, evenals de ratio van triglyceriden en HDL. Dit lipidenprofiel wordt gebruikt om het risico op hart- en vaataandoeningen in te schatten.
De deelnemers aan het project GezondDorp zullen het al weten: Hiervoor wordt bloed afgenomen uit een ader aan de binnenkant van de arm, meestal in de plooi van de elleboog. Om de aders goed te kunnen zien, wordt eerst een stuwband strak om de bovenarm gelegd. Er wordt geprikt met een holle naald, waarna verschillende buisjes kunnen worden aangebracht om bloed op te zuigen. Het aantal buisjes hangt af van het aantal en het soort onderzoeken dat gedaan moet worden. Normaal wordt 5 tot 10 cc bloed per buisje afgenomen. Na de bloedafname wordt een pleister geplakt op de prikplaats. De uitslag van het bloedonderzoek is binnen enkele dagen bekend en wordt in de huisartsenpraktijk met de deelnemers van het project GezondDorp besproken.
Hans van Kuijk
